Steeds minder jongeren zijn financieel gezond. Dat blijkt uit onderzoek van Deloitte, in samenwerking met het Nibud, Tilburg University en Universiteit Leiden. Zij houden bijvoorbeeld structureel geen geld over aan het einde van de maand of hebben geen financiële plannen. Vorig jaar was 12 procent van de jongeren tussen de 18 en 24 jaar nog financieel gezond, tegen 18 procent in 2023. Ongeveer een kwart van de jongeren (24 procent) voelt zich machteloos over de financiële situatie.
Bij jongeren heeft de balans tussen inkomsten en uitgaven onder druk gestaan. Jongeren werken vaker in tijdelijke, kleine contracten waardoor ze bijvoorbeeld minder hebben geprofiteerd van loonsverhogingen afgelopen jaren, terwijl ze wel te maken hebben met stijgende prijzen en hoge woonlasten. Ook hebben jongeren vanwege hun leeftijd minder tijd gehad om een buffer op te bouwen.
Kopen ‘op de pof’
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Wijzer in geldzaken lieten recent een peiling onder jongeren uitvoeren in het kader van de ‘Betaal later kater’-campagne. Uit die peiling blijkt dat ruim 30% van de Nederlandse jongeren wel eens gebruik maakt van de mogelijkheid om na een online aankoop achteraf te betalen. De meeste jongeren willen pas betalen als iets geleverd is of willen het zonder te betalen terug kunnen sturen.
De peiling werd onder 677 jongeren van 16 tot 21 jaar gehouden. Het kabinet en de Tweede Kamer maken zich namelijk zorgen over het toenemend aantal transacties met achteraf-betaalapps. Volgens cijfers van de AFM maken honderdduizenden minderjarigen hier gebruik van. Dit kan leiden tot betalingsachterstanden en extra kosten. Uit de flitspeiling blijkt dat één op de zeven jongeren wel eens te laat heeft betaald bij achteraf betalen. Eén op de tien van hen kreeg daarna een aanmaning of te maken met aanvullende kosten. Een kwart van de ondervraagde jongeren kent wel iemand die door achteraf betalen geldproblemen heeft gekregen.
Het kabinet ziet het invoeren van een Europese richtlijn, (pas) voorzien in 2026, als de snelste en meest complete maatregel om consumenten te beschermen tegen de risico’s van achteraf betalen. Aanbieders van ‘Buy Now Pay Later’ (BNPL) moeten onder deze herziene richtlijn onder meer een kredietwaardigheidsbeoordeling uitvoeren (waaronder een BKR-toets) en voldoen aan regels ten aanzien van informatieverstrekking en reclame-uitingen. Ook komt er een wettelijk verplichte leeftijdscheck.
Achteraf betalen in fysieke winkels
Uit de flitspeiling blijkt overigens ook dat zes op de tien jongeren (61%) achteraf betalen in de winkelstraten geen goed idee vindt. Dit kan sinds begin dit jaar in steeds meer winkels. ‘Achteraf betalen is op dit moment al een probleem, waardoor mensen in de schulden belanden. Dit gaat de problemen alleen maar verergeren’, zegt een van de jongeren. ‘Dit brengt mensen eerder in de verleiding geld te spenderen dat ze niet hebben’, zegt een ander. De meeste jongeren zeggen hier nooit gebruik van te maken (77%). Het kabinet heeft aanbieders van achteraf betalen eerder al opgeroepen om deze diensten in de winkelstraten niet mogelijk te maken.
Bang voor schulden
Van de jongeren die bij online winkelen wel eens gebruik maken van achteraf betalen (31% van de jongeren) gebruikt een kwart het regelmatig. Vijf procent betaalt een product altijd achteraf. De meesten doen het omdat ze nog niet weten of ze het product willen houden en het dan zonder te betalen kunnen terugsturen. Jongeren willen ook achteraf betalen omdat ze geen risico willen lopen betaald te hebben, terwijl een product nog niet geleverd is. Ook willen ze betalen op een moment dat hen beter uitkomt.
Betaal later kater
In de campagne ‘Betaal later kater’ wijzen het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Wijzer in geldzaken de jongeren op de risico’s van achteraf betalen om zo geldzorgen en schulden te voorkomen. Tijdens de campagne ‘Hoe voorkom jij een Betaal Later Kater’ worden op sociale media video’s getoond met de ‘Betaal Later Kater’ in de hoofdrol. Dat is een chagrijnige kater die aan je spullen blijft hangen zolang je de rekening niet hebt betaald. Via de website Jegelddebaas.nl krijgen jongeren tips om een betaal-later-kater te voorkomen. Ook worden jongeren met geldproblemen erop gewezen dat ze voor hulp anoniem terecht kunnen bij Geldfit.nl, via het nummer 0800-8115.
